Thần đồng thi 神 童 詩

Ảnh: Cre. từ trang Nhân Mỹ học đường

     "Thần đông thi" là tập thơ ngũ ngôn tuyệt cú, chủ đề miêu tả khuyến khích học tập, luân lý, đạo lý, cùng cảnh trí bốn mùa. Lời văn dễ hiểu, thích hợp cho trẻ nhỏ dễ đọc, dễ nhớ, về sau trở thành một trong những quyển sách huấn mông thường dùng.
     Sách khuyến khích con trẻ từ nhỏ nên quyết tâm vào việc đọc sách, về sau mới làm quan làm tướng, phò tá quân vương, thí ân trăm họ.
     Tác giả Uông Thù lúc bé đã thông minh hơn người, 9 tuổi đã biết làm thơ, hiệu gọi là Uông thần đồng. Người đời sau lấy thơ của Uông Thù làm cơ sở thêm vào các bài thơ của người khác soạn thành bản “Thần đồng thi” này .
     Tại Việt Nam còn biết tới với tên là Ấu Học Ngũ Ngôn Thi 幼學五言詩, như bản Ấu học ngũ ngôn thi, năm Tự Đức thứ 16 (1863), có kèm phiên dịch nghĩa chữ nôm kèm cùng văn bản Hán.
Các bài thơ sau đây được Cre. từ trang Nhân Mỹ học đường 

天子重英豪  Thiên tử trọng anh hào  

文章教爾曹  văn chương giáo nhĩ tào

萬般皆下品  vạn ban giai hạ phẩm

惟有讀書高  duy hữu độc thư cao.

 

少小須勤學  Thiếu tiểu tu cần học

文章可立身  văn chương khả lập thân 

滿朝朱紫貴  mãn triều chu tử quý

儘是讀書人  tẫn thị độc thư nhân.

 

學問勤中得   Học vấn cần trung đắc  

螢窗萬卷書  huỳnh song vạn quyển thư

三冬今足用  tam đông kim túc dụng

誰笑腹空虛  thùy tiếu phúc không hư.

 

自小多才學  Tự tiểu đa tài học

平生志氣高  bình sinh chí khí cao

別人懷寶劍  biệt nhân hoài bảo kiếm

我有筆如刀  ngã hữu bút như đao.

 

朝為田舍郎  Triêu vi điền xá lang

暮登天子堂  mộ đăng thiên tử đường

將相本無種  tương tương bản vô chủng

男兒當自強  nam nhi đương tự cường.

 

 

學乃身之寶  Học nãi thân chi bảo

儒為席上珍  nho vi tịch thượng trân

君看為宰相  quân khán vi tể tướng

必用讀書人  tất dụng độc thư nhân.

 

莫道儒冠誤  Mạc đạo nho quan ngộ

詩書不負人  thi thư bất phụ nhân

達而相天下  đạt nhi tương thiên hạ

窮亦善其身  cùng diệc thiện kì than.

 

遺子滿籯金  Di tử mãn doanh kim

何如教一經  hà như giáo nhất kinh

姓名書錦軸  tính danh thư cẩm trục

朱紫佐朝廷  chu tử tá triều đình.

 

古有千文義  Cổ hữu thiên văn nghĩa

須知後學通  tu tri hậu học thông

聖賢俱間出  thánh hiền câu gian xuất

以此發矇童  dĩ thử phát mông đồng

 

神童衫子短  Thần đồng sam tử đoản

袖大惹春風  tụ đại nhạ xuân phong

未去朝天子  vị khứ triều thiên tử

先來謁相公  tiên lai yết tương công

 

年紀雖然小  Niên kỉ tuy nhiên tiểu

文章日漸多  văn chương nhật tiệm đa

待看十五六  đãi khán thập ngũ lục

一舉便登科  nhất cử tiện đăng khoa

 

大比因時舉  Đại bỉ nhân thì cử

鄉書以類升  hương thư dĩ loại thăng

名題仙桂籍  danh đề tiên quế tịch

天府快先登  thiên phủ khoái tiên đăng

 

喜中青錢選  Hỉ trung thanh tiền tuyển

才高壓俊英  tài cao áp tuấn anh

螢窗新脫跡  huỳnh song tân thoát tích

雁塔淡書名  nhạn tháp đạm thư danh

 

年少初登第  Niên thiếu sơ đăng đệ

皇都得意回  hoàng đô đắc ý hồi

禹門三汲浪  vũ môn tam cấp lãng

平地一聲雷  bình địa nhất thanh lôi

 

一舉登科目  Nhất cử đăng khoa mục

雙親未老時  song thân vị lão thì

錦衣歸故里  cẩm y quy cố lí

端的是男兒  đoan đích thị nam nhi

 

玉殿傳金榜  Ngọc điện truyền kim bảng

君恩賜狀頭  quân ân tứ trạng đầu

英雄三百輩  anh hùng tam bách bối

隨我步瀛洲  tùy ngã bộ doanh châu

 

慷慨丈夫志  Khảng khái trượng phu chí

生當忠孝全  sinh đương trung hiếu toàn

為官須作相  vi quan tu tác tương

及第必爭先  cập đệ tất tranh tiên

 

宮殿岧嶢聳  Cung điện thiều nghiêu tủng

街衢競物華  nhai cù cạnh vật hoa

風雲今際會  phong vân kim tế hội

千古帝王家  thiên cổ đế vương gia

 

日月光天德  Nhật nguyệt quang thiên đức

山河壯帝居  sơn hà tráng đế cư

太平無以報  thái bình vô dĩ báo

願上萬年書  nguyện thượng vạn niên thư

 

久旱逢甘雨  Cửu hạn phùng cam vũ

鄉遇故知  tha hương ngộ cố tri

洞房花燭夜  động phòng hoa chúc dạ

金榜挂名時  kim bảng quải danh thì

 

土脈陽和動  Thổ mạch dương hòa động

韶華滿眼新  thiều hoa mãn nhãn tân

一枝梅破臘  nhất chi mai phá lạp

萬象漸回春  vạn tượng tiệm hồi xuân

 

柳色侵衣綠  Liễu sắc xâm y lục

桃花映酒紅  đào hoa ánh tửu hồng

長安遊冶子  trường an du dã tử

日日醉春風  nhật nhật túy xuân phong

 

數點雨餘雨  Sổ điểm vũ dư vũ

一番寒食寒  nhất phiên hàn thực hàn

杜鵑花發處  đỗ quyên hoa phát xứ

血淚染成丹  huyết lệ nhiễm thành đan

 

春到清明好  Xuân đáo thanh minh hảo

晴天錦繡紋  tình thiên cẩm tú văn

年年當此節  niên niên đương thử tiết

底事雨紛紛  để sự vũ phân phân

 

風閣黃昏夜  Phong các hoàng hôn dạ

開軒納晚涼  khai hiên nạp vãn lương

月華在戶白  nguyệt hoa tại hộ bạch

何處芰荷香   hà xứ kị hà hương

 

一雨初收霽  Nhất vũ sơ thu tễ

金風特送涼  kim phong đặc tống lương

書窗應自爽  thư song ứng tự sảng

燈火夜偏長  đăng hỏa dạ thiên trường

 

庭下陳瓜果  Đình hạ trần qua quả

雲端望彩車  vân đoan vọng thải xa

爭如郝隆子  tranh như hác long tử

只曬腹中書  chỉ sái phúc trung thư

 

九日龍山飲  Cửu nhật long sơn ẩm

黃花笑逐臣  hoàng hoa tiếu trục thần

醉看風落帽  túy khán phong lạc mạo

舞愛月留人  vũ ái nguyệt lưu nhân

 

昨日登高罷  Tạc nhật đăng cao bãi

今朝再舉觴  kim triêu tái cử thương

菊花何太苦  cúc hoa hà thái khổ

遭此兩重陽  tao thử lưỡng trọng dương

 

北帝方行令  Bắc đế phương hành lệnh

天晴愛日和  thiên tình ái nhật hòa

農工新築土  nông công tân trúc thổ

天慶納嘉禾  thiên khánh nạp gia hòa

 

簾外三竿日  Liêm ngoại tam can nhật

新添一線長  tân thiêm nhất tuyến trường

登台觀氣象  đăng thai quan khí tượng

雲物喜呈祥  vân vật hỉ trình tường

 

冬天更籌盡  Đông thiên canh trù tận

春隨斗柄回  xuân tùy đẩu bính hồi

寒暄一夜隔  hàn huyên nhất dạ cách

客鬢兩年催  khách tấn lưỡng niên thôi

 

解落三秋葉  Giải lạc tam thu diệp

能開二月花  năng khai nhị nguyệt hoa

過江千尺浪  quá giang thiên xích lãng

入竹萬竿斜  nhập trúc vạn can tà

 

人在艶陽中  Nhân tại diễm dương trung

桃花映面紅  đào hoa ánh diện hồng

年年二三月  niên niên nhị tam nguyệt

底事笑春風  để sự tiếu xuân phong

 

院落沉沉曉  Viện lạc trầm trầm hiểu

花開白雪香  hoa khai bạch tuyết hương

一枝輕帶雨  nhất chi khinh đới vũ

淚濕貴妃妝  lệ thấp quý phi trang

 

枝綴霜葩白  Chi chuế sương ba bạch

無言笑曉風  vô ngôn tiếu hiểu phong

清芳誰是侶  thanh phương thùy thị lữ

色間小桃紅  sắc gian tiểu đào hồng


傾國姿容別  Khuynh quốc tư dung biệt

多開富貴家  đa khai phú quý gia

臨軒一賞后  lâm hiên nhất thưởng hậu

輕薄萬千花  khinh bạc vạn thiên hoa

 

牆角一枝梅  Tường giác nhất chi mai

凌寨獨自開  lăng trại độc tự khai

遙知不是雪  diêu tri bất thị tuyết

微有暗香來  vi hữu ám hương lai

 

柯干如金石  Kha can như kim thạch

心堅耐歲寒  tâm kiên nại tuế hàn

平生誰結友  bình sinh thùy kết hữu

宜共竹松看  nghi cộng trúc tùng khán

 

居可無君子  Cư khả vô quân tử

交情耐歲寒  giao tình nại tuế hàn

清風頻動處  thanh phong tần động xứ

日日報平安  nhật nhật báo bình an

 

春水滿泗澤  Xuân thủy mãn tứ trạch

夏雲多奇峰  hạ vân đa kì phong

秋月揚明輝  thu nguyệt dương minh huy

冬嶺秀孤松  đông lĩnh tú cô tùng

 

詩酒琴棋客  Thi tửu cầm kì khách

風花雪月天  phong hoa tuyết nguyệt thiên

有名閑富貴  hữu danh nhàn phú quý

無事散神仙  vô sự tán thần tiên

 

道院迎仙客  Đạo viện nghênh tiên khách

書堂隱相儒  thư đường ẩn tương nho

庭栽棲鳳竹  đình tài tê phụng trúc

池養化龍魚  trì dưỡng hóa long ngư

 

春遊芳草地  Xuân du phương thảo địa

夏賞綠荷池  hạ thưởng lục hà trì

秋飲黃花酒  thu ẩm hoàng hoa tửu

冬吟白雪詩  đông ngâm bạch tuyết thi









Đăng nhận xét

Mới hơn Cũ hơn