Tác giả "Dế Mèn phiêu lưu ký", "Vợ chồng A Phủ", “Cát bụi chân ai”, “Chiều chiều”, “Tuổi trẻ Hoàng Văn Thụ”... qua đời ngày 6/7 tại Hà Nội, hưởng thọ 95 tuổi.
- Nhà Văn: Bậc trưởng lão, viết nhiều, viết khỏe, bút lực rồi rào. để lại một số thành công trong nghiệp viết, một số tác phẩm không những có tính văn học cao mà còn là một tư liệu quý cho mai sau… Nếu so sánh Tô Hoài với Nguyên Hồng, Nguyễn Quang Sáng, Nguyễn Minh Châu… sẽ thấy có điểm Ông hơn, nhưng lại có điểm Ông chưa bằng, nhiều nhân vật chính của Ông còn nhạt… Về quản lý văn học, khi xảy ra các vụ án văn chương như Nhân văn giai phẩm, xét lại… ông dửng dưng và chẳng thấy ông có ý kiến gì để bảo vệ hay bênh vực một ai cả… Những ý kiến của Ông trong “Cát bụi chân ai”, “Chiều chiều” về các nhà văn bị quy chụp, bị “đánh” trong Nhân Văn Giai phẩm có phần nhạt, không thấy hết cái đau của nhà văn chân chính khát kháo với nghệ thuật bị trà đạp. “Ba người khác” viết về cải cách ruộng đất nhưng không thấy bóng dáng của một ông đội trà đạp nên đạo lý để được thỏa mãn các ham muốn quyền lục, để được cất nhắc vào các vị trí chức vụ cao sau này…
- Một “Ông” Đội trong cải cách ruộng đất: Ông làm Đội phó cải cách ruộng đất, tức là kiêm vai trò “Chánh án” chủ tọa trong các phiên tòa nhân dân xét xử các “địa chủ, cường hào…”. Với trí tuệ của Ông, tôi tin Ông thấu hiểu những oan khuất, sai trái trong cuộc cách mạng “Long Trời nổ đất” này, Một cuộc lên đồng tập thể phá nát nền tàng văn hóa đã được tích tụ, chắt lọc qua hàng trăm đời. Ông tham gia nhiệt tình và hàng ngày chính ông đã cùng các đồng đội của ông đã ra các chỉ đạo, hoặc trực tiếp đấu tố, tra tấn, cướp phá tài sản, đầy đọa các cá nhân của gia đình mà ông quy là “địa chủ” vào chỗ chết (xử tử, bỏ đói đến chết, tra tấn đến tàn phế hoặc chết…). Tôi được biết, ông tham gia cải cách đợt 5 tại chính tại huyện của quê tôi, tất cả các làng xã theo tìm hiểu của tôi đều chìm trong oan khuất, chẳng có ai là địa chủ cường hào, là ác bá cả, nhưng xã nào cũng có 1-3 người bị xử tử. Nhưng một điều đáng “khâm phục” là ông tham gia cả 5 đợt cải cách ruộng đất. Nếu đúng như Ông nói là Ông theo đuổi chữ “Nhàn”, thì ông chỉ nên tham gia 1 đợt cải cách thôi, sau đó Ông tìm lý do bệnh tật, sức khỏe… để ông “né” chứ sao ông lại tham gia cả 5 đợt. Một vị GS-TS đã hỏi là ông có hủ hóa (tức là quan hệ tình dục với các chị, các cô ở địa phương cùng tham gia làm cải cách dưới quyền của các ông đội) trong thời làm cải cách không ? Ông đã gật gật đầu ! Tức là Ông đã tham gia đủ món tha hóa của cải cách ruộng đất.
- Một cán bộ: Ông tham gia nhiều vị trí lãnh đạo trong hội nhà văn, các tổ chức phi chính phủ và công tác dân phố. Đã có ý kiến xì xào là thời mọi người đánh Mỹ thì ông liên tục đi nước ngoài (ông làm hội phó hội hữu nghị Mỹ - La Tinh), rồi Ông lên miền sơn cước công tác để tránh những cuộc dội bom của Mỹ…
Xin vĩnh biệt nhà văn lão thành.
Cảm ơn Nhữ Đình Văn về bài này, hiểu thêm Tô Hoài.
Trả lờiXóa