Mèo xếp vào con vật số 1 về làm giầu cho ngôn ngữ Việt. Hình ảnh con mèo ẩn dụ trong văn học dân gian như ca dao, tục ngữ phản ảnh kinh nghiệm sống:
- “Như chó với mèo” – Thể hiện ý về mâu thuẫn bất hòa.
- “Mèo già hóa cáo” – Trí khôn tuổi già.
- “Rửa mặt như mèo” – Cẩu thả, hời hợt.
- “Mèo khen mèo dài đuôi” – Tự cao, tự đại.
- “Im lìm như mèo ăn vụng” – Giấu giếm tư lợi.
- “Mèo vờn chuột” – Biểu thị sự kiên nhẫn, thận trọng để đạt được mục tiêu một cách hiệu quả nhất.
- “Mèo nhỏ bắt chuột nhỏ” – Nhắc nhở con người hãy biết lượng sức mình, tránh đảm đương việc quá khả năng để rồi chuốc lấy thất bại.
- “Mèo con bắt chuột cống” – Chỉ người trẻ tuổi tài cao, làm được việc mà nhiều người lớn không làm nổi.
- “Mèo mả gà đồng” - Thành ngữ mang ý nghĩa chỉ những người không có nhà cửa nơi ở cố định, nay đây mai đó, sống buông thả, không có gia đình, không có đạo đức. Thường dùng để ám chỉ những người có thói trăng hoa bay bướm, có các mối quan hệ nam nữ bất chính, lăng nhăng, lẳng lơ, bỏ mặc vợ (chồng ), con cái đi theo người tình.
