Toàn các văn nghệ sĩ nổi tiếng. Lai rai, phiếm luận vài dòng về các ông:
1.
Học
Phi: Theo chính ông kể, ngày trẻ ông được giao chuyên đi ve gái tư sản, cặp
với các “mợ” giầu có để moi tiền cho tổ chức. có thời gian ông phải “ăn nằm” hàng tháng với một “mợ” có bầu, “mợ” ấy mê quá không cho đi, sau phải trèo cửa
sổ tầng 2 trốn ra. Thời phổ thông rất mê các vở kích của ông phát trên đài, như:
Ni cô Đàm Vân, Cô hàng rau… ông viết nhiều tiểu thuyết vậy mà mình chưa đọc cuốn
nào cả. Ông là một nhà văn tài năng và đáng kính.
2.
Hoàng
Trung Thông: Ông là nguyên mẫu nhân vật chính của tiểu thuyết “Vết sẹo và
cái đầu hói” của nhà văn Võ Văn Trực, nhân vật được mô tả là một: “Cán bộ văn nghệ
cấp trung đoàn”, thế mà tổ chức đưa ông về làm: Viện trưởng viện văn hiến.
Cái thời chỉ cần hồng, không cần chuyên. Hoàng Trung Thông là tác giả câu thơ hay “có sức người
sỏi đá cũng thành cơm”, bài thơ “Anh chủ nhiệm” của ông, hồi trẻ học sinh ai
cũng học cả và tốn nhiều giấy bút để bình bài thơ này. Nhà thơ Xuân Sách
có thơ chân dung về ông:
“Đường chúng ta đi trong gió lửa
Còn mơ chi tới những cánh buồm
Từ thuở tóc xanh đi vỡ đất
Đến bạc đầu sỏi đá chửa thành cơm”
3.
Ông Tô
Hoài: Tinh quái, lọc lõi và có phần cơ hội chủ nghĩa - nhưng được ông giải thích
là do ông sống theo chữ “NHÀN”. Sách của Tô Hoài dễ đọc, ông viết nhiều, nhiều
tư liệu hay, quý được ông đưa vào tác phẩm. Mình đọc nhiều tác phẩm của ông từ
hồi trẻ và cả bây giơ như: Tuổi trẻ Hoàng Văn Thụ, Dế mèn…, Chiều Chiều, Chân
dung nhà văn, Ba người khác, Giữ gìn Hà Nội 36 phố phường, Chuyện cũ Hà Nội…
Bài viết dài lê thê: “Tô Hoài – nhìn từ một khoảng cách gần” của nhà
phê bình văn học Vương Trí Nhàn đọc hay, trung thực về chân dung Tô Hoài.
Theo nhà phê bình văn học GS.TS.NGND Nguyễn Đăng Mạnh thì Tô Hoài tham gia đủ cả 05 đợt cải cách ruộng đất với vai đội phó đội cải cách, vị trí này luôn kiêm Chánh án “Toà án nhân” xét xử các địa chủ, trung nông, Quốc dân đảng. Hủ hoá giữa “ông đội” và các “xâu”, “rễ” xảy ra phổ biến, cũng theo GS Nguyễn Đăng Mạnh, trong buổi vui chuyện, ông có hỏi: hồi CCRĐ, anh có hủ hoá không. Tô Hoài trả lời: “ờ, ờ... có có...”
Nhà
thơ Xuân Sách có thơ chân dung phiếm luận về ông:
Dế mèn lưu lạc mười năm
Để O Chuột phải ôm cầm thuyền ai
Miền tây sen đã tàn phai
Trăng thề một mảnh lạnh ngoài đảo hoang.”
Dế mèn lưu lạc mười năm
Để O Chuột phải ôm cầm thuyền ai
Miền tây sen đã tàn phai
Trăng thề một mảnh lạnh ngoài đảo hoang.”
4.
Nguyễn
Đình Thi: Một số bài thơ của ông như bài "Đất nước", hay bài hát "Người Hà Nội", "Diệt phát xít" trở thành bất hủ. Đa tài, nhưng cơ hội, không dám dấn thân, chăm vun vén cá
nhân. Thơ không vần - thể thơ diễn tả được chiều sâu những xúc cảm - là một đam mê của ông, nhưng vì một lãnh đạo văn nghệ không
thích thể loại này, nên ông không dám xuất bản, phải tự sửa đưa vần vào… Ông có
tham vọng trở thành nhà văn lớn, mà nhà văn lớn thì phải là một tiểu thuyết
gia, ông lao vào viết tiểu tuyết “Vỡ bờ” với ý định sẽ là một “Chiến tranh và
hòa bình” của Việt Nam. Nhưng tài năng có hạn, ông viết được tập 1, sang tập 2
đuối không ra gì nữa… Xuân Sách khắc họa chân dung ông:“
Xung kích tràn lên nước vỡ bờ
Đã vào lửa đỏ hãy còn mơ
Bay chi mặt trận trên cao ấy
Quên chú nai đen vẫn đứng chờ.”
Xung kích tràn lên nước vỡ bờ
Đã vào lửa đỏ hãy còn mơ
Bay chi mặt trận trên cao ấy
Quên chú nai đen vẫn đứng chờ.”
5. Chế
Lan Viên: Thông minh, sắc sảo,
một tài năng thi ca lớn của Việt Nam. Mới mười mấy tuổi đã có tập thơ "Điêu tàn".
Tôi thích đọc thơ Chế Lan Viên. Sau này, khi ông mất, tập thơ “Di cảo” của ông
càng thể hiện ông là một người đáng trọng, dù cuộc sống không tránh khỏi những
lúc bon chen, điển hình là chuyện lùm xùm quanh “Bản đề dẫn” do Nguyên Ngọc chủ
trì soạn trước đại hội nhà văn thời đổi mới.
Bài “Trừ đi” trong tập Di Cảo:
“Sau này anh đọc thơ
tôi nên nhớ
Có phải
tôi viết đâu? Một nửa
Cái cần viết vào
thơ, tôi đã giết đi rồi!
Giết một tiếng đau,
giết một tiếng cười,
Giết một kỷ niệm, giết một ước
mơ,
Tôi giết cái cánh
sắp bay...trước khi tôi viết
Tôi giết bão táp ngoài khơi cho được
yên ổn trên bờ
Và giết luôn mặt
trời trên biển,
Giết mưa và giết cả cỏ mọc trong mưa
luôn thể
Cho nên câu thơ tôi
gày còm như thế
Tôi viết bằng xương thôi, không có thịt
của mình.
Và thơ này rơi đến
tay anh
Anh bảo đấy là tôi?
Không phải!
Nhưng cũng chính là tôi - người có
lỗi!
Ðã giết đi bao nhiêu
cái
Có khi không có tội như
mình!”
Xuân Sách khắc họa
chân dung Chế Lan Viên:
“Điêu tàn ư? Đâu chỉ có điêu tàn
Ta nghĩ tới vàng son từ thuở ấy
Chim báo bão, lựa chiều cơn gió dậy
Lựa ánh sáng trên đầu mà thay đổi sắc
phù sa
Thay đổi cả cơn mơ, ai dám bảo
con tầu không mộng tưởng
Mỗi đêm khuya không uống một vầng
trăng
Lòng ta cũng như tầu, ta cũng uống
Mặt anh em trong suối cạn
Hội nhà văn”
6.
Kim
Lân: Trọng tài năng và nhân cách của Kim Lân. Những truyện ngắn
trong tập “Vợ nhặt” của Kim Lân hay, sâu sắc. Sau này, ông đóng phim cũng rất
hay, vai Lão Hạc ông thể hiện quá xuất sắc: Chân dung ông qua ngòi bút thi ca của
Xuân Sách:
“Nên danh nên giá ở làng
Chết về ông lão bên hàng xóm kia
Làm thân con chó xá gì
Phận đành xấu xí cũng vì miếng ăn.”
“Nên danh nên giá ở làng
Chết về ông lão bên hàng xóm kia
Làm thân con chó xá gì
Phận đành xấu xí cũng vì miếng ăn.”
7. Nguyên
Hồng: Một tài năng văn học
và một nhân cách sống rất đáng trân trọng. Đọc tiểu thuyết “Bỉ vỏ” và các trang
viết về ông của Nguyễn Ngọc Tấn, Phùng Quán, Vũ Thư Hiên… thấy ông là người rất
đáng kính trọng, cuộc đời trọng nghĩa, sống và viết trung thực với tâm… dẫn đến
khổ ải cho bản thân và gia đình. Do không thích sự bon chen, hèn hạ, chà đạp
lên giá trị văn học đích thực… ông bỏ Hà Nội, đưa cả gia đình lên căn cứ kháng chiến cũa của văn
nghệ thời chống Pháp ở. Thơ chân dung Nguyên Hồng của Xuân Sách:
“Bỉ vỏ một thời oanh liệt nhỉ
Sóng gầm sông Lấp mấy ai hay
Cơn bão đến động rừng Yên thế
Con hổ già uống rượu giả vờ say”
“Bỉ vỏ một thời oanh liệt nhỉ
Sóng gầm sông Lấp mấy ai hay
Cơn bão đến động rừng Yên thế
Con hổ già uống rượu giả vờ say”
8. Nguyễn Huy Tưởng:
Thơ
chân dung Nguyễn Huy Tưởng của Xuân Sách:
“Anh chẳng còn sống mãi
Với thủ đô luỹ hoa
Để những người ở lại
Bốn năm sau khóc oà.”
“Anh chẳng còn sống mãi
Với thủ đô luỹ hoa
Để những người ở lại
Bốn năm sau khóc oà.”
9. Nam
Cao: Theo tôi, Nam cao là
người viết truyện ngắn hay nhất từ trước đến nay và cả ít nhất một đôi chục năm
sau nữa ở Việt Nam. Qua tác phẩm của ông, ta hoàn toàn đưa ra được đánh giá về
con người ông, sâu sắc và nhân bản. Ông hy sinh ngay từ thời chống Pháp. Có người
sống gần Nam Cao nói: Nếu ông còn sống đến thời kỳ “nhân văn”, “giai phẩm”,
kiểu gì ông cũng "dính", qua đó thấy Nam Cao là
người có tâm, có tầm. Thơ chân Nam cao của Xuân Sách:
“Anh còn đôi mắt ngây thơ
Sống mòn sao vẫn đợi chờ tương lai
Thương cho Thị Nở ngày nay
Kiếm không đủ rượu làm say Chí Phèo.”
“Anh còn đôi mắt ngây thơ
Sống mòn sao vẫn đợi chờ tương lai
Thương cho Thị Nở ngày nay
Kiếm không đủ rượu làm say Chí Phèo.”
10.
Nguyễn Xuân Sanh
Thơ chân dung Nguyễn Xuân
Sanh của Xuân Sách:
“Xưa thơ anh viết không người hiểu
“Đáy đĩa mùa đi nhịp hải hà”
Nay anh chưa viết người đã hiểu
Sắp sáng thì nghe có tiếng gà.”
“Xưa thơ anh viết không người hiểu
“Đáy đĩa mùa đi nhịp hải hà”
Nay anh chưa viết người đã hiểu
Sắp sáng thì nghe có tiếng gà.”
Nhữ Đình Văn